Diagnostyka

Magnetyczny rezonans jądrowy

Rezonans magnetyczny (magnetic resonance – MR) jest metodą obrazową stosowaną od dawna w diagnostyce i ocenie przebiegu pooperacyjnego wrodzonych wad serca, obok przezklatkowego i przezprzełykowego badania echokardiograficznego. Odgrywa on istotną rolę w procesie leczenia dzieci, od diagnozy, poprzez proponowaną terapię, planowanie operacji i ocenę wyników operacyjnych, aż po ustalenie optymalnego terminu koniecznych kolejnych operacji.

Wprowadzenie specjalnych technik obrazowania naczyń krwionośnych w wysokiej rozdzielczości (angiografii rezonansu magnetycznego, angio-MR – MRA) umożliwia szczegółową wizualizację naczyń klatki piersiowej oraz struktur serca i naczyń wieńcowych, a także dokładną i powtarzalną ocenę funkcji serca. Rezonans, jako jedyna nieinwazyjna metoda, pozwala również na dokładny pomiar przepływu krwi w ciągu kilku zaledwie faz pracy serca na wstrzymanym oddechu. Z reguły wystarcza w tym celu niewielka ilość środka kontrastowego, który podawany jest przez wejście dożylne podczas badania. W przypadku upośledzenia czynności nerek lub alergii na środek kontrastowy, można z niego zrezygnować.

Urządzenia rezonansu magnetycznego najnowszej generacji posiadają szerokie otwory cylindra, do 70 cm średnicy, dla zwiększenia komfortu pacjentów, a także aby umożliwić badanie pacjentów z klaustrofobią bez potrzeby ich usypiania. Jeśli jednak pacjent ma silny lęk przestrzeni, wówczas badanie musi być przeprowadzane w narkozie.
Narkoza może być również konieczna w przypadku dzieci poniżej 5. roku życia, które z reguły nie potrafią stosować się do poleceń zatrzymania oddechu. Z tego względu u większości małych pacjentów podstawę diagnozowania może stanowić badanie echokardiograficzne. U starszych dzieci, powyżej 6. roku życia, badanie echokardiograficzne często jest niewystarczające dla oceny pracy serca, szczególnie prawej komory. Tych pacjentów można badać w regularnych odstępach czasowych za pomocą rezonansu magnetycznego. W ich przypadku pełna narkoza z reguły nie jest już konieczna, ponieważ rozumieją i stosują się do poleceń zatrzymania oddechu.
Zasadniczo powinno się unikać podawania środków nasennych przed rezonansem magnetycznym serca, ponieważ większość zdjęć wykonywana jest w czasie wstrzymania oddechu, a uśpieni pacjenci nie mogą stosować się do poleceń operatora.

Ponieważ dorastający pacjenci po operacjach wrodzonych wad serca muszą pozostawać pod regularną kontrolą, bardzo ważne staje się dążenie do zredukowania do minimum narażenia ich na promieniowanie jonizujące. W związku z tym rezonans magnetyczny jest idealną metodą badania podczas wielokrotnie powtarzanych kontroli, w dużej mierze alternatywną dla cewnikowania serca i tomografii komputerowej, ponieważ odbywa się zupełnie bez udziału promieniowania.

Wskazania

Rezonans jest wskazany szczególnie w przypadku, kiedy badanie ultrasonograficzne nie może dostarczyć wszystkich niezbędnych informacji koniecznych do ustalenia planu leczenia – z powodu utrudnień w docieraniu fal USG lub jeśli decyzja o leczeniu zależy od dokładnych danych dotyczących funkcji serca. Złożone wady serca, jak Tetralogia Fallota czy przełożenie wielkich pni tętniczych, w których w odległym okresie pooperacyjnym, oprócz zobrazowania budowy i funkcji serca, istotna jest także ocena wielkich naczyń, stanowią klasyczne pola zastosowania tego badania. Rezonans magnetyczny ma ponadto szczególne znaczenie dla oceny masy mięśniowej i funkcji prawej komory serca, jest badaniem w pełni powtarzalnym i służy do oceny dynamiki zmian w przebiegu choroby.

Rezonans magnetyczny może dostarczyć cennych dodatkowych informacji, również w przypadku pozornie mniej złożonych wad serca, jak ubytki międzyprzedsionkowe i międzykomorowe. Zdjęcia rezonansu magnetycznego serca w ruchu umożliwiają identyfikację rzadko występujących ubytków międzyprzedsionkowych oraz określenie ich wielkości i dokładnej lokalizacji, co jest istotne szczególnie w celu odpowiedniego planowania interwencji kardiologicznej. Ścisłe ustalenie objętości przecieku przez ubytki ma znaczenie dla ustalenia wskazań do ich zamknięcia. Za pomocą pomiaru przepływów w rezonansie magnetycznym można dokładnie ustalić i wielokrotnie odtworzyć przepływ krwi w dużych naczyniach, jak aorta czy pień płucny.

Dzięki swoim możliwościom rezonans magnetyczny zyskał w ostatnich latach duże znaczenie we wstępnej diagnostyce wad serca i powinien być uzupełnieniem badania echokardiograficznego.