Diagnostyka

Badanie radiologiczne (RTG)

Badanie radiologiczne (RTG) klatki piersiowej jest jednym z podstawowych badań w diagnostyce chorób układu krążenia, choć w związku z ogromnym rozwojem echokardiografii, która pozwala na dokładniejszą ocenę budowy i funkcji serca, jest rzadziej wykorzystywane.

Badanie radiologiczne polega na przepuszczaniu przez klatkę piersiową kontrolowanych dawek promieni Roentgena, które następnie padają na światłoczułą powierzchnię kliszy rentgenowskiej. Różne tkanki organizmu, w zależności od swego składu chemicznego i gęstości, wychwytują promienie Roentgena w różnym stopniu (np. kości w znacznie większym stopniu niż płuca). Promienie, które nie zostaną pochłonięte, padają na kliszę i tworzą obraz zdjęcia rentgenowskiego.

Na zdjęciu klatki piersiowej można ocenić wielkość i kształt serca oraz przepływ krwi przez płuca. Zdjęcie rentgenowskie uwidacznia również ewentualne choroby płuc i opłucnej oraz patologie układu kostnego. Dobrze widoczne są cewniki, sondy wprowadzone do ciała pacjenta, a także elementy umieszczone podczas zabiegów interwencyjnych, np. stenty, sprężynki (coile).

Badanie rentgenowskie jest dostępne w każdym szpitalu przez całą dobę i bywa pierwszym badaniem diagnostycznym wykonywanym u noworodka z podejrzeniem wady serca.
Standardowe zdjęcie klatki piersiowej wykonuje się w pozycji przednio-tylnej, ale czasami konieczne jest wykonanie zdjęcia bocznego.

Dawka promieniowania, którą pacjent otrzymuje, jest bardzo mała, a czas „naświetlania” wynosi ułamek sekundy. Podczas wykonywania zdjęcia dziecko musi być unieruchomione (w przeciwnym razie zdjęcie może być nieczytelne), dlatego u niemowląt stosuje się miękkie woreczki z piaskiem do przytrzymania rączek i nóżek. W przypadku dzieci starszych (ryc. 3.5) technik przed przystąpieniem do badania wyjaśnia dziecku na czym będzie ono polegało i jaka jest rola dziecka w badaniu, co zazwyczaj wystarcza, by mały pacjent się nie ruszał. Jeśli jednak dziecko jest bardzo niespokojne, konieczna może być pomoc osoby towarzyszącej, która przytrzyma dziecko. Wówczas musi ona założyć specjalny fartuch ochronny.

Rodzice otrzymują zapis badania na płycie CD, a w przypadku starszych systemów analogowych –na kliszy. Do zdjęcia powinien być dołączony jego opis, wykonany przez lekarza radiologa.

Lekarz kardiolog zleca wykonanie zdjęcia klatki piersiowej, gdy konieczne jest uzyskanie dodatkowych informacji, których nie dostarcza badanie echokardiograficzne, np. ocena przepływu płucnego, czy wykluczenie zmian zapalnych w układzie oddechowym.
Jeśli istnieje konieczność oceny, czy w jamach opłucnowych jest płyn (np. po zespoleniu Glenna lub operacji metodą Fontana), można dodatkowo zlecić USG klatki piersiowej. Badanie to wykrywa nawet bardzo małą ilość płynu i jest pod tym względem bardziej czułe niż badanie RTG. Metoda ta jest całkowicie nieszkodliwa, bezbolesna i zazwyczaj trwa kilka minut.