Leczenie przeciwzakrzepowe

Leczenie doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi a sytuacje życia codziennego

Przyjmowanie antykoagulantów generalnie nie wiąże się ze szczególnymi ograniczeniami życia codziennego. Należy być jednak świadomym, że przy podwyższonym INR zwiększa się ryzyko krwawień. Również wiele produktów spożywczych oraz leków może nasilić bądź osłabić działanie antykoagulantów.

Alkohol
Alkohol w ograniczonych ilościach jest dozwolony. Lepiej jednak unikać picia dużych ilości alkoholu, szczególnie wysokoprocentowego, gdyż może nasilić działanie leku, zwłaszcza u chorych z upośledzoną czynnością wątroby.

Choroby wątroby
Niewydolność wątroby oraz stany upośledzające jej czynność powodują nasilenie działania leków przeciwkrzepliwych.

Ciąża
Kobiety w wieku rozrodczym leczone przeciwzakrzepowo nie powinny podejmować decyzji o zajściu w ciążę bez konsultacji z lekarzem. W przypadku opóźnienia krwawienia miesięcznego lub podejrzenia ciąży należy natychmiast porozumieć się z lekarzem. LEKI PRZECIWZAKRZEPOWE MOGĄ POWODOWAĆ CIĘŻKIE USZKODZENIE PŁODU!

Gorączka i nadczynność tarczycy
Są to stany przebiegające ze zwiększeniem tempa procesów metabolicznych. Zwiększa się jednocześnie wrażliwość organizmu na leki przeciwkrzepliwe, działają one silniej.

Krwawienie
U pacjenta zażywającego leki przeciwkrzepliwe krwawienie może wystąpić praktycznie w każdym narządzie. Może dotyczyć przewodu pokarmowego (na całej długości), układu oddechowego, moczowego, stawów. Należy więc zwracać uwagę na mocz i stolec; sprawdzać, czy osoba nie odpluwa krwi, nie miewa krwawień z nosa, błon śluzowych jamy ustnej i dziąseł. Bardzo poważnie należy traktować objawy krwawienia w centralnym systemie nerwowym (udar mózgu), gdyż może ono zagrażać życiu pacjenta (np. nagły, bardzo silny ból głowy, osłabienie, drętwienie kończyn, zaburzenie mowy i widzenia). W każdej niepokojącej sytuacji konieczne jest pilne oznaczenie wartości INR i konsultacja lekarska.

Krwawienie z nosa
W przypadku krwawienia z nosa należy usiąść, pochylając się do przodu (w takiej pozycji krew nie spływa do tchawicy i płuc), spokojnie oddychać ustami, wydmuchać nos i uciskać silnie palcami przez 15–20 minut miękką część nosa (skrzydełka nosa). W okolicy nasady nosa można przyłożyć zimny kompres (zimno obkurcza naczynia krwionośne). Jeżeli krwawienie nie ustępuje, konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

Odżywianie, interakcje z innymi lekami i substancjami
Zmiana trybu życia, diety, czy zażywanie innych leków może osłabić lub wzmocnić działanie leku przeciwkrzepliwego. Więcej informacji na ten temat w części „Interakcje antykoagulantów z innymi lekami, preparatami ziołowymi i suplementami diety”.

Operacje i zabiegi chirurgiczne (również drobne), ginekologiczne i stomatologiczne
Przed leczeniem operacyjnym czy zabiegowym należy uprzedzić planującego i mającego je wykonać lekarza o stosowanym leczeniu przeciwzakrzepowym. Najczęściej wstrzymanie doustnego leczenia przeciwkrzepliwego nie jest konieczne lub wystarczy kilkudniowe (do 4 dni), niewielkie obniżenie wartości INR. Sporadycznie, w przypadku rozległych zabiegów operacyjnych, leczenie przeciwzakrzepowe lekami doustnymi zastępuje się lekami podawanymi we wstrzyknięciach podskórnych (heparyny drobnocząsteczkowe) lub dożylnie (heparyny niefrakcjonowane).

Podróże
Podróże, nawet odległe, nie są przeciwskazane. Należy jedynie zabrać ze sobą wystarczającą ilość leków przeciwkrzepliwych (mogą być niedostępne w kraju pobytu) oraz aparat do pomiaru INR. W przypadku jego braku lepiej zawczasu sprawdzić możliwość kontroli INR na miejscu, gdyż zmiana sposobu odżywiania podczas podróży, a także możliwość wystąpienia biegunki lub wymiotów, mogą być źródłem potencjalnych powikłań, wzrostu INR i zagrożenia krwotokami.

Przedawkowanie
Postępowanie przy przedawkowaniu antykoagulantów musi odbywać się pod nadzorem lekarza. Często wystarcza wstrzymanie podawania leku przez 1–2 dni, czasami jednak konieczne jest podanie witaminy K doustnie lub dożylnie, a niekiedy przetoczenie świeżo mrożonego osocza krwi. Z uwagi na bardzo silne działanie witaminy K i długotrwałe blokowanie wpływu doustnych leków przeciwkrzepliwych, użycie witaminy K powinno być ograniczone do wyjątkowych sytuacji.

Przyjmowanie leku
Lek należy przyjmować raz dziennie o stałej porze. Jeżeli minęła pora przyjęcia leku, należy go zażyć jak najszybciej; jeśli do przyjęcia kolejnej dawki zostało niewiele czasu, nie należy przyjmować opuszczonej dawki, tylko następną o zwykłej porze, najlepiej kontrolując wcześniej wskaźnik INR. Należy też zaznaczyć fakt pominięcia dawki leku w książeczce leczenia przeciwzakrzepowego.
NIGDY NIE NALEŻY „SUMOWAĆ” ZAPOMNIANYCH DAWEK!

Sport
Dozwolone jest uprawianie wszystkich rodzajów sportu, pod warunkiem, że wybrana dyscyplina nie jest zabroniona z uwagi na chorobę podstawową, np. rodzaj wady serca.
Należy jednak rozważyć rezygnację ze sportów urazogennych (tzw. kontaktowych), ze względu na zwiększone ryzyko krwawienia w razie wypadku.

Urazy
W zależności od rodzaju i siły urazu, jego konsekwencje u osób przyjmujących doustne leki przeciwkrzepliwe mogą być różne. Niewątpliwie całkowite uniknięcie urazów (szczególnie w przypadku dzieci) jest niezmiernie trudne. Trzeba jednak dołożyć starań, aby je ograniczyć do minimum. Należy również uprzedzić opiekunów szkolnych i przedszkolnych dziecka o większym ryzyku wystąpienia krwawienia.

Wstrzyknięcie domięśniowe
Wstrzyknięcie domięśniowe stwarza ryzyko śródmięśniowego, trudnego do opanowania krwawienia. Ta forma podawania leków jest więc przeciwskazana.

Zdarzają się jednak sytuacje, gdy obowiązkowe lub zalecane dziecku/dorosłemu z wadą serca szczepienie można wykonać jedynie domięśniowo. Należy wtedy w porozumieniu z lekarzem ustalić sposób postępowania i np. krótkotrwale zmniejszyć dawkę leku w celu obniżenia INR na dzień wstrzyknięcia domięśniowego do najniższego, bezpiecznego poziomu, np. 1,9–2,0. W miejscu wkłucia można też założyć czasową opaskę uciskową ograniczającą krwawienie.