Diagnostyka

Równowaga kwasowo-zasadowa

W organizmie człowieka zachodzą przemiany metaboliczne oraz reakcje chemiczne warunkujące prawidłowe funkcjonowanie komórek ludzkich. Jednym z najważniejszych mechanizmów odpowiedzialnych za stałość parametrów przestrzeni wewnątrz- i zewnątrzkomórkowej jest równowaga kwasowo-zasadowa. Narządami utrzymującymi tę równowagę są płuca i nerki, zaś do ilościowej oceny tych przemian służy badanie gazometryczne.
Składa się na nie głównie oznaczenie:

• pH krwi
• ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla (pCO2)
• ciśnienia parcjalnego tlenu (pO2)
• stężenia wodorowęglanów (HCO3).

Próbkę krwi do tego badania pobiera się z krwi tętniczej lub włośniczkowej, do specjalnych strzykawek lub heparynizowanych kapilar bez dostępu powietrza.

W zależności od konfiguracji zaburzeń poszczególnych parametrów wchodzących w skład badania gazometrycznego wyróżniamy:

• kwasicę metaboliczną (ph <7,35, pCO2<30mmHg, HCO3<15mEq/l)
• kwasicę oddechową (pH<7,35, pCO2>50mmHg)
• zasadowicę metaboliczną (pH>7,45, pCO2>45, HCO3>30mmEq/l)
• zasadowicę oddechową (pH>7,45, pCO2<30mmHg, HCO3 w normie).

Najczęstszą patologią stwierdzaną w schorzeniach układu krążenia jest kwasica metaboliczna. Spowodowana jest ona istotnym niedoborem tlenu w tkankach. Dochodzi do niej na skutek zaburzeń hemodynamicznych, polegających na niedostatecznym utlenowaniu krwi w płucach w przebiegu sinicznych wad serca (np. w tetralogii Fallota) lub spadku systemowego przepływu krwi przez tkanki i narządy organizmu (np. w zespole niedorozwoju lewego serca, ciasnej koarktacji aorty czy też w krytycznym zwężeniu zastawki aorty).
Należy jednak pamiętać, że do prawidłowej oceny stanu równowagi kwasowo-zasadowej niezbędne są dane dotyczące wywiadu chorobowego pacjenta, temperatury ciała, stężenia hemoglobiny, wartości hematokrytu oraz poziomu glukozy. Najnowsze aparaty do oceny równowagi kwasowo-zasadowej umożliwiają oznaczanie tych parametrów jednoczasowo z tej samej próbki krwi.