Powikłania wad serca

Niewydolność krążenia

Niewydolność krążenia jest to stan, w którym układ krążenia nie jest w stanie dostarczyć narządom objętości krwi koniecznej, aby sprostać potrzebom metabolicznym ustroju.

Do niewydolności krążenia może dojść nagle, w następstwie jakiegoś gwałtownego zdarzenia: zawału serca, uszkodzenia zastawek w przebiegu infekcyjnego zapalenia wsierdzia, gwałtownego upośledzenia kurczliwości u osoby z zapaleniem mięśnia serca. Mówimy wtedy o ostrej niewydolności krążenia. Niewydolność krążenia może także rozwijać się powoli i trwać nawet wiele lat. Stan taki nazywamy przewlekłą niewydolnością krążenia. W jej przebiegu zazwyczaj obserwuje się stopniowe narastanie intensywności objawów: początkowo występują one tylko w trakcie dużych wysiłków, w późniejszych okresach ujawniają się przy coraz mniejszych obciążeniach. Obserwacja ta stała się podstawą do stworzenia przez Nowojorskie Towarzystwo Chorób Serca (New York Heart Association, NYHA) użytecznej i prostej klasyfikacji stopnia zaawansowania choroby – Klasy I – IV wg NYHA. W przypadku tych najmłodszych dzieci stosuje się bardziej skomplikowaną, punktową skalę Rossa.

W przebiegu wad wrodzonych przyczyną niewydolności krążenia jest na pierwszym miejscu konieczność wykonywania przez serce dodatkowej pracy: czy to przepompowywania większej objętości krwi w przypadku wad przeciekowych, czy też pokonywania dodatkowych oporów stawianych komorom przez zwężone zastawki tętnicze i/lub zbyt wąskie naczynia. Próby, które organizm podejmuje, aby zminimalizować skutki choroby, prowadzą do nasilenia i utrwalenia zaburzeń układu krążenia.

Objawy niewydolności krążenia:

1. Przyspieszony rytm serca
2. Zwiększony wysiłek oddechowy (zjawisko określane mianem duszności)
3. Zastój krwi w narządach, takich jak: wątroba i śledziona
4. Obrzęki w tkance podskórnej, szczególnie na kończynach dolnych
5. Nieprawidłowe zabarwienie skóry (blado-szara, marmurkowata)
6. Ucieplenie (ochłodzenie, szczególnie rąk i stóp)
7. Niemożność wykonywania większych wysiłków
8. Uogólnione opóźnienie rozwoju fizycznego i ruchowego w późniejszych okresach
9. Drażliwość wynikająca z nadmiernego wysiłku i bardzo nieprzyjemnego uczucia duszności

Optymalne leczenie niewydolności krążenia u osób z wrodzonymi wadami serca jest zazwyczaj możliwe poprzez operacje kardiochirurgiczne lub terapeutyczne cewnikowanie serca, a nierzadko zastosowanie obu tych metod łącznie. Farmakoterapia jest ukierunkowana na łagodzenie objawów, ma więc przede wszystkim znaczenie wspomagające, a jej głównym zadaniem jest stabilizacja stanu chorego, umożliwiająca przeprowadzenie operacji.
Leczenie farmakologiczne stosuje się oczywiście także u pacjentów, których wad z różnych przyczyn nie można skorygować chirurgicznie.