Diagnostyka

Morfologia krwi

Badanie morfologii krwi jest podstawowym badaniem laboratoryjnym, zarówno w opiece przedoperacyjnej, jak i po korekcji wady serca. Obecnie analiza składników morfotycznych krwi oraz ich parametrów wykonywana jest za pomocą specjalnych automatów, które dają wynik w postaci wydruku w języku angielskim.

Pobieranie krwi

Najważniejsze parametry badania morfologii krwi to:

• RBC – liczba krwinek czerwonych (erytrocytów)
• Hgb – poziom hemoglobiny, białka znajdującego się w czerwonych krwinkach, odpowiadającego za transport tlenu do narządów
• Ht – hematokryt – część objętości krwi, którą stanowią krwinki czerwone, wyrażona w procentach
• WBC – liczba krwinek białych (leukocytów), odpowiedzialnych za odporność organizmu, wyrażona leukogramem – procentową zawartością poszczególnych rodzajów krwinek białych: granulocytów, limfocytów i monocytów
• PLT – liczba płytek krwi (trombocytów), które biorą udział w krzepnięciu krwi.

Prawidłowa ocena wyniku badania morfologii krwi zależy od:

• wieku pacjenta
• płci
• obecności innych chorób, zwłaszcza przewlekłych (np. wady serca)
• przyjmowanych leków

Każdy parametr krwi może być podwyższony lub obniżony w stosunku do wartości prawidłowych.
Podwyższone wartości krwinek białych nazywamy leukocytozą, obniżone zaś – leukopenią. Znaczna leukocytoza lub leukopenia zawsze oznacza chorobę i wymaga konsultacji lekarskiej.
Liczba czerwonych krwinek, poziom hemoglobiny i hematokrytu to parametry silnie korelujące ze sobą i należy je oceniać kompleksowo.
O niedokrwistości mówimy, gdy stężenie hemoglobiny (Hgb) nie osiąga dolnej granicy normy określonej dla wieku i płci. Powoduje to niedostateczne dostarczanie tlenu do narządów i w rezultacie może być przyczyną ich dysfunkcji. Ma to szczególne znaczenie u dzieci z wrodzoną, siniczą wadą serca i niewydolnością krążenia, powodując pogłębianie się i tak już istniejącego niedotlenienia organizmu, co przejawia się gorszą tolerancją wysiłku fizycznego, dusznością oraz przyspieszeniem czynności serca. W stanie niedokrwistości sinica może być mniej widoczna.
Nadkrwistość to zaburzenie polegające na nadmiernym wzroście liczby erytrocytów, poziomu hemoglobiny i hematokrytu. Związana jest z przewlekłym niedoborem tlenu w organizmie, występującym we wrodzonych patologiach serca przebiegających z sinicą. Powoduje ją wzrost poziomu erytropoetyny – hormonu odpowiedzialnego za zwiększenie liczby erytrocytów i stężenia hemoglobiny we krwi. Mechanizm ten umożliwia dostarczenie odpowiedniej ilości tlenu do niedotlenonych tkanek. Ma on jednak swoje ograniczenia. Intensywna synteza erytrocytów zużywa żelazo, powodując często jego niedobór oraz zmniejszenie wielkości erytrocytu (MCV w wydruku morfologii).
Nadmierna liczba małych krwinek czerwonych z obniżoną zawartością hemoglobiny powoduje wzrost gęstości (podwyższony hematokryt) i lepkości krwi, co znacznie upośledza jej przepływ.
Należy pamiętać, że dla prawidłowej oceny parametrów układu czerwonokrwinkowego niezbędne jest również oznaczenie poziomu żelaza (Fe) we krwi.

Zwiększona liczba płytek krwi to nadpłytkowość, która najczęściej towarzyszy przewlekłym chorobom zapalnym, krwotokom, chorobom nowotworowym i wymaga konsultacji lekarskiej. Zmniejszona liczba płytek krwi – trombocytopenia – jest objawem różnych stanów patologicznych wiążących się z ich zużyciem, jak np. w wewnątrznaczyniowym wykrzepianiu krwi lub przy upośledzeniu ich syntezy w szpiku. Tu przyczyną jest przewlekłe niedotlenienie, np. w przebiegu siniczej wady serca. Oprócz zmniejszonej liczby płytek, dodatkowym problemem jest ich nieprawidłowa funkcja, co sprzyja krwawieniom lub tworzeniu się zakrzepów.